Tarih, Yahya Kemal'in daima çok sevdiği, çok ilgilendiği, sadece düzyazılarında değil şiirlerinde de sıklıkla işlediği bir saha olmuştur. Mâzide geçmiş hadiseler, bunların fâilleri, kısa ve uzun vadeli tesirleri O'nu çok düşündürmüş, özellikle Türklerin tarih İçerisinde ve değişik coğrafyalardaki yürüyüşleri, nihayet kurmuş oldukları medeniyet, Yahya Kemal'in başlıca tefekkür ve çalışma alanını oluşturmuştur. Ziya Gökalp'le bir diyaloğunun içinde birden söyleyiverdiği

Ne harâbî ne harâbâtîyim

Kökü mâzide olan âtîyim

beyti ise Şair'in geçmiş, bugün ve gelecek tasavvurunun özü, özeti gibidir. Paris'teyken derslerine, sohbetlerine, konferanslarına katıldığı, çok defa da evine gittiği Albert Sorel'den bir gün, "Bilir misiniz ki henüz iki şey tamamıyla keşfedilmiş değildir: Coğrafyada kutup ve tarihte Türk” cümlesini işiten Yahya Kemal, bu cümlenin verdiği ufukla çok şuurlu bir okuma evresine girmiş ve 1912'de İstanbul'a yepyeni bir tarih perspektifiyle dönmüştü. Tarihe dair bu engin bilgi ve yorumlama kâbiliyeti, hayranlık verici bir hafıza kudretiyle buluşunca da Yahya Kemal çok kısa sürede ders, sohbet ve makaleleriyle bir câzibe merkezi hâline gelmiştir.

Tarih Musâhabeleri, O'nun bazısı el yazısı müsvedde hâlinde kalmış, çoğu sağlığında neşredilmiş tarih eksenli yazıları ve notlarından oluşuyor.