Din, hemen her toplumda olduğu gibi, Türk toplumunda da kültürün önemli bir ögesi durumundadır. Bireyin kişiliğini bulmasında etkin rol oynamıştır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan bir süre sonra İslamcılık devlet desteği ile yerleşir.

İslam’ın kuralları işlenmeye başlar. 600 yıl gibi bir süreç içinde İslam tüm Anadolu insanına damgasını vurur. Onun ulusal bilincini yok etme pahasına potasında eritir.

1908 yılında Meşrutiyet yönetimi ile Türklük bilinci yaratma çabaları başlar. Bu çaba Cumhuriyet döneminde de yoğun biçimde sürer. Nedir, söz konusu çaba bir yandan Cumhuriyet aydınında değer boşluğu yaratırken, bir yandan da Anadolu insanını yeni düzene karşı direnmeye iter.

Altmış yılı aşkın süredir varolan bu bocalamayı, İslam’ın yapısını ve Türk toplumuna etkilerini anlamadan tanımlamak olası değildir.