Nikolay Gavriloviç Çernişevski (1828-1889), Rus devrimci-demokrat yazar ve gazetecisi. Genç Rus aydınlarını, 1860'larda büyük ölçüde etkilemiştir.

1 Haziran 1828'de, Saratov'da doğdu. Babası, yoksul bir köy papazıydı. 1854'te Sovremennik (Çağdaş) dergisinde yazarlığa başladı. Rusya'da Sosyal-Demokrasi'nin öncülerinden ve devrimci-demokrat hareketin ideologu ve lideriydi. Çar II. Aleksandr'a karşı olduğundan, yıkıcı eylemlerde bulunduğu, devrimci kitaplar yazdığı gerekçesiyle tutuklandı; iki yıllık hapis cezasından sonra Sibirya'ya sürgüne gönderildi ve 1883'e kadar orada kaldı.

Çernişevski, Rusya'da devrimci gençliğin oluşumunda büyük bir rol oynamıştır. NASIL YAPMALI adlı romanı (1863), kuşaklar boyunca Rusya'da ve öteki ülkelerde devrimcilerin siyasi eğitiminde yardımcı olmuştur. Çemişevski'ye, popülistler (Narodnikler), Rus Marksistleri ve Lenin büyük değer vermişlerdir. SSCB'de, Lenin'den önce yaşamış filozoflardan en büyüğü kabul edilir. Eserleri, Bolşevik ideoloji için önemli bir kaynak olmuştur.

Çernişevski, materyalist görüşlerini, NASIL YAPMALI adlı eserinde dile getirmiştir. Bu ölümsüz eser, Türkiye'de ilk kez, 1972 yılında YAR YAYINLARI arasında yayınlandı. Büyük ilgj ile karşılanan NASIL YAPMALI'yı, Rusça aslından dilimize, 1982 yılında yitirdiğimiz onurlu insan, değerli çevirmen GÜNEŞ BOZKAYA kazandırdı.