“Her şey yitirildiğinde ya da yitirilmiş gibi olduğunda bile, işe yeniden baştan başlayarak, sükûnetle yeniden çalışmaya koyulmak gerektiğine inandım. Her zaman, yalnızca kendine ve kendi gücüne güvenmek gerektiğine inandım… Benim moralim çok yüksek; isteyen benim bir şeytan, isteyen de bir ermiş olduğuma inansın. Ne kurbanı ne de kahramanı oynamak istiyorum. Sıradan, yalın bir adam olmaya inanıyorum; derin inançları olan ve dünyada hiçbir şey için tükürdüğünü yalamayan bir adam olmaya inanıyorum.” 59. mektup, Carlo Gramsci’ye, 12 Eylül 1927.

Antonio Gramsci 20. yüzyılın en özgün Marksist düşünürlerinden biriydi. 1926’da faşist İtalyan rejimi tarafından tutuklanıp hapsedildi ve on yılı aşkın süre cezaevinde kaldı. Tutuklanmak onun için beklenmedik bir olay değildi ama büyük çoğunluğu hücrede, tek başına geçen yıllar yaşama direncinin her yönden sınandığı bir dönem oldu. Zorlu koşullara rağmen mücadele azminden ve entelektüel üretimden vazgeçmeyen Gramsci’nin dışarıyla arasındaki tek bağ haftada bir ya da iki kez yazmasına izin verilen mektuplardı.

Ölümünden yıllar sonra bir araya getirilen Hapishaneden Mektuplar, 1926-1937 yılları arasında Gramsci’nin kaleme aldığı, bilinen 489 mektubun tamamını içeriyor. Bir entelektüelin düşünce dünyasını, insani yönlerini en açık biçimde sergileyen mektupların her satırında küçük sevinçler ve kederler kadar derin ahlâki ve entelektüel yargılar da yer alıyor.

Cemal Erez ve Meral Erez’in titiz çalışmalarıyla, tamamı ilk kez Türkçe yayımlanan Hapishaneden Mektuplar, Antonio Gramsci’nin düşünsel mirasının önemli bir parçası…